Od lat pięćdziesiątych naszego wieku entuzjaści ochrony budownictwa ludowego w południowo - wschodniej Polsce podejmowali próby zorganizowania skansenu na tym terenie. Zaowocowało to utworzeniem Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Placówka objęła zasięgiem swojej działalności obszar obecnego woj. krośnieńskiego, a także części województw ościennych: przemyskiego, rzeszowskiego, tarnowskiego i nowosądeckiego. Przy tak określonym zasięgu działania, nie zostały nim objęte tereny środkowej i północnej części ówczesnego województwa rzeszowskiego. Koncepcja budowy skansenu eksponującego budownictwo Lasowiaków i Rzeszowiaków - grup etnograficznych zamieszkujących wymienione tereny - narodziła się jeszcze w końcu lat pięćdziesiątych. W 1961 roku Franciszek Kotula zaproponował lokalizację skansenu w Głogowie Małopolskim oraz opracował wstępną jego koncepcję. Proponowano także zorganizowanie placówki tego typu w Przemyślu. Istniał również projekt eksponowania budownictwa Lasowiaków i Rzeszowiaków na terenie Muzeum w Sanoku, ale zrezygnowano z niego m. in. ze względu na obcość krajobrazową terenów południowych w odniesieniu do północnej części woj. rzeszowskiego oraz z uwagi na różnice w wielu aspektach kulturowych, zauważalne na wyżej wymienionych obszarach. Ostatecznie dzięki zabiegom regionalistów i pracowników kultury, ówczesna Wojewódzka Rada Narodowa w Rzeszowie uchwaliła konieczność opracowania konkretnej koncepcji utworzenia skansenu. W 1970 roku została przeprowadzona wizja lokalna w Kolbuszowej. Pomysł zlokalizowania tu skansenu został z entuzjazmem przyjęty przez ówczesne władze lokalne. Za takim właśnie umiejscowieniem parku etnograficznego jako pierwszy oficjalnie opowiedział się Krzysztof Ruszel z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie w publikacji określającej założenia programowe i zasięg terytorialny projektowanego skansenu. Następnie Stefan Lew opracował szczegółowe założenia etnograficzne oraz wykaz zespołów obiektów przeznaczonych do przeniesienia.
Zorganizowanie skansenu powierzono Muzeum Regionalnemu Lasowiaków, funkcjonującemu w Kolbuszowej od 1959 roku. Była to wówczas placówka prowadzona społecznie, powołana do życia przez grono miejscowych działaczy - regionalistów, skupionych w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami Kultury i Przyrody im. J. Goslara. O prężnym działaniu tego muzeum świadczą zorganizowane liczne wystawy, konkursy o tematyce ludowej oraz dość duża ilość zebranych eksponatów z zakresu etnografii, archeologii i historii (później przejęte do zbiorów obecnego Muzeum). Z chwilą przystąpienia do organizacji skansenu Muzeum upaństwowiono (1 stycznia 1971r.) i nadano nazwę Muzeum Regionalnego w Kolbuszowej, a w 1974 roku po raz kolejny zmieniono nazwę na Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Po zatwierdzeniu statutu przez Wojewodę Rzeszowskiego Muzeum stało się ponadregionalną instytucją, a zasięgiem swojego działania objęło teren województwa rzeszowskiego oraz części województw tarnobrzeskiego i przemyskiego.
Naczelnym jego zadaniem stało się zorganizowanie i udostępnienie skansenu. Podjęto i sfinalizowano działania mające na celu wykup gruntów należących do okolicznych chłopów, które znajdowały się w obrębie planowanego parku etnograficznego. Od 1973 roku rozpoczęto przenoszenie wytypowanych wcześniej obiektów. Uroczyste otwarcie skansenu nastąpiło 4 maja 1978 roku, podczas zorganizowanej wówczas w Kolbuszowej Ogólnopolskiej Konferencji Parków Etnograficznych. Od tamtego momentu Muzeum funkcjonuje do dziś jako placówka eksponująca i udostępniająca zabytki budownictwa i kultury Lasowiaków i Rzeszowiaków.
Przenoszenie i wyposażanie budynków obecnie zlokalizowanych w skansenie poprzedza wiele innych prac. Konieczne jest przeprowadzenie badań terenowych i archiwalnych uwzględniających pełną gamę tematów dotyczących kultury materialnej, duchowej i społecznej wsi lasowiackiej i rzeszowiackiej. Wymaga to sporządzenia całego szeregu inwentaryzacji architektonicznych i to nie tylko budynków wytypowanych do przeniesienia do skansenu, ale także wszelkich innych obiektów zabytkowych oraz przeprowadzenia badań nad wyposażeniem wnętrz i otoczeniem budynków (ogrody, sady, obejście itp.). Niezbędne jest gromadzenie i opracowanie wszelkich informacji dotyczących rzemiosła, przemysłu ludowego, rolnictwa. Słowem, dokumentowanie całości życia wsi w szerokim przekroju przestrzennym i chronologicznym.
Większość obiektów aktualnie znajdujących się na terenie ekspozycji skansenowskiej była użytkowana aż do chwili przejęcia przez Muzeum. W wielu przypadkach udało się pozyskać je razem z inwentarzem ruchomym. Jest to bardzo istotne, gdyż umożliwia wierne odtworzenie nie tylko architektury budynków i struktury całych "obejść", ale także rekonstrukcję wnętrz zgodnie z ich charakterem in situ, przy wykorzystaniu oryginalnych sprzętów. Nie wszystkie jednak przedmioty stanowiące inwentarz danego obiektu w terenie trafiają do Muzeum, często wyposażenie uzupełniane jest innymi, podobnymi, pozyskanymi podczas penetracji najbliższych zagród czy też wsi.
Zgromadzone zabytki pokazywane są w ich właściwym miejscu z dbałością o realistyczne odtworzenie życia i pracy konkretnej rodziny w oparciu o wszystkie zgromadzone informacje.
Ekspozycja we wnętrzach obiektów znajdujących się w Parku Etnograficznym ukazuje zróżnicowanie wyposażenia zagród rodzin wiejskich o różnym statusie majątkowym, w jednym okresie i z jednego obszaru a także pozwala porównać inwentarze zagród w różnych okresach chronologicznych i różnych miejscach terenu objętego zainteresowaniem Muzeum. Pokazuje również różnice w wyposażeniu, wynikające z wykonywanych przez mieszkańców prac pozarolniczych.
Lokalizowane w skansenie zagrody często kompletowane są z budynków należących do różnych właścicieli lub pochodzących z różnych, oddalonych od siebie wsi. Nie przeszkadza to jednak w wiernym odtworzeniu wyglądu pewnych typów siedlisk, gdyż bardzo często architektura budynków, ich rozmieszczenie w obrębie działki oraz same wymiary działki są powieleniem określonego schematu wynikającego z wykorzystania szeregu uwarunkowań geograficznych, historycznych i prawnych.
Jednym z warunków eksponowania i udostępniania zabytków jest ich gromadzenie. Mimo tego, że Muzeum Kultury Ludowej jest placówką młodą, może poszczycić się bogatym zbiorem przedmiotów zabytkowych, liczącym ponad 20 tysięcy eksponatów.
Udało się zebrać bardzo ciekawe kolekcje np. strojów ludowych, wyrobów fajansowych i miedzianych, oleodruków, rzeźby ludowej dawnej i współczesnej, malarstwa polskiego, a także mebli z nielicznymi co prawda, ale cennymi meblami kolbuszowskimi (z wyrobu których Kolbuszowa niegdyś słynęła). Warto również nadmienić, że w posiadaniu kolbuszowskiego Muzeum są dość pokaźne zbiory związane z pożarnictwem, które w znacznej mierze zostały przekazane przez miejscowe Regionalne Muzeum Pożarnictwa.
Od momentu utworzenia Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej na terenie skansenu zorganizowano szereg imprez cieszących się dużą frekwencją i zainteresowaniem m. in. konkursy i kiermasze sztuki ludowej, występy ukazujące obrzędy ludowe, pokazy pracy tradycyjnych rzemieślników wiejskich, wystawy czasowe o różnorodnej tematyce. Ponadto sceneria parku etnograficznego często służy jako tło przy filmowaniu występów prezentujących pieśni, muzykę i obrzędy ludowe. Należy także wspomnieć o kilkakrotnie organizowanych konferencjach etnograficznych, odczytach i wykładach oraz o obozach naukowych, z których zebrane materiały złożono do archiwum Muzeum.
W chwili obecnej na całość Muzeum składają się: skansen, oddalony ok. 3km od centrum miasta, budynek synagogi (poł. XIX w.), w którym zlokalizowano stałą wystawę obrazującą historię Kolbuszowej, oficyna podworska (2 poł. XVII w.), która po gruntownym remoncie mieści biura Muzeum oraz spichlerz w Dzikowcu (1787 r.), będący zapleczem magazynowym.
Kolbuszowski skansen zlokalizowano na granicy trzech sąsiadujących ze sobą miejscowości: Kolbuszowej, Kolbuszowej Górnej i Domatkowa.

Ogólna jego powierzchnia wynosi ok. 26 ha. Ekspozycja została podzielona na dwa główne sektory: lasowiacki i rzeszowiacki. W każdym z nich odtwarza się tradycyjną zabudowę wsi z elementami charakterystycznymi dla danej grupy etnograficznej. Całości dopełnia otoczenie krajobrazowe: ogródki przydomowe, pola uprawne i zieleń rozdzielająca poszczególne zagrody. Zabudowę skansenu wkomponowano w urozmaicony teren porośnięty lasem i zagajnikami, dzięki czemu udało się oddać naturalny krajobraz dawnej wsi puszczańskiej. Sektory dzieli w sposób naturalny duży staw hodowlany (ok. 4 ha) oraz przepływający przez skansen potok Brzezówka.
Przed wejściem do wiejskiego sektora lasowiackiego usytuowano budynki charakterystyczne dla małomiasteczkowego budownictwa wschodniej Małopolski: chałupę dworkową przeniesioną z Sędziszowa Małopolskiego (poł. XIX w.) pełniącą obecnie funkcję recepcyjno - konferencyjną, chałupę z Żołyni (1815 r.) i spichlerz z Ropczyc (k. XVIII w.). Jako swoistą ciekawostkę architektoniczną pokazuje się tu również ul pawilonowy z Lubaczowa (pocz. XX w.), będący przykładem zmieszania elementów architektury miejscowej z elementami zapożyczonymi z terenów Austrii.

Tak jak i wiele innych parków etnograficznych w Polsce, skansen w Kolbuszowej, mimo ustawienia ok. 50 obiektów, jest ciągle w budowie. Stałych zabiegów konserwatorskich wymagają nie tylko obiekty przenoszone ale i już stojące. Przy tym brakuje jeszcze niektórych typowych dla prezentowanych obszarów zagród ("józefińska" w sektorze lasowiackim, czy biedniackie w rzeszowiackim), a także zagród i urządzeń z ekspozycjami obrazującymi rzemiosła i przemysły prezentowanych terenów: folusze, piece do wytopu smoły i mazi, nie mówiąc o uzupełnieniu o brakujące obiekty zagród już przeniesionych. Brakuje także obiektów nieodłącznie związanych z dawną wsią i niezbędnych dla jej pełnej rekonstrukcji (kościoła, dworu, leśniczówki). Dopiero po ich pozyskaniu będzie można mówić o w miarę pełnej ekspozycji dającej obraz wsi Lasowiaków i Rzeszowiaków.