Wspomaganie dzieci w łączeniu przyczyny ze skutkiem i przewidywaniu następstw (część druga – pedagogika pytań i propozycje zajęć z dziećmi)
Prof. dr hab. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska
zobacz wszystkie artykuły
Dzieci przedszkolne mają już świadomość, że ciekawość i głód wiedzy można zaspokoić, zadając pytania dorosłym. Oczekują od nich stosownych odpowiedzi i wyjaśnień. Nie trzeba więc ani zachęcać dzieci do zadawania pytań, ani też uczyć, jak mają je konstruować. Wystarczy, żeby dorosły akceptował... więcej
Zobacz również
Edyta Gruszczyk-Kolczyńskapytaniarozumowanie przyczynowo-skutkowerozwój dzieckacykl Krótkie wykłady o dobrym wychowaniu
Dzieci przedszkolne mają już świadomość, że ciekawość i głód wiedzy można zaspokoić, zadając pytania dorosłym. Oczekują od nich stosownych odpowiedzi i wyjaśnień. Nie trzeba więc ani zachęcać dzieci do zadawania pytań, ani też uczyć, jak mają je konstruować. Wystarczy, żeby dorosły akceptował dziecięce pytania i udzielał takich odpowiedzi, które zaspokoją ciekawość dziecka i skłonią je do następnych dociekliwych pytań.
Wspomaganiem dzieci w rozwoju myślenia przyczynowo-skutkowego trzeba zająć się możliwie wcześnie. Nim przedstawię opisy zabaw i zajęć dzieci, kilka uwag natury ogólnej:
- wspieranie rozwoju dziecięcego myślenia będzie skuteczniejsze, jeżeli dziecko będzie poznawać przedmioty łącznie ze sposobem ich używania: powinno osobiście dotykać obiekty, składać i rozkładać je, przesuwać i dosuwać, nakładać i zdejmować itd.;
- w trakcie takiego działania dziecko uwzględnia następstwo czasowe: łączy to, co było, z tym, co jest i może się zdarzyć. Pomaga mu to przewidywać, jakie będą skutki i co może osiągnąć, manipulując przedmiotami i wprowadzając zmiany w swoim otoczeniu;
- do kierowania dziecięcej uwagi na to, co istotne, służą wyraziste gesty (ruch ręki sugerujący: spójrz tu..., to i to razem..., to z tym..., to wszystko razem itp.) i wyrażone zdziwienie (miną lub słowami: Ciekawe... Sprawdź, czy to możliwe? itp.) oraz pytania kierowane do dziecka (Dlaczego tak ma być?, Po co to? itp.) i uważne wysłuchanie dziecięcych wyjaśnień.
W dalszej części artykułu przeczytać można o znaczeniu pytań dla rozwoju dziecka, o właściwej postawie dorosłych wobec jego pytań, o wadze pytania „a dlaczego?”, o tym, w jaki sposób przedszkolaki orientują się w skutkach swych działań, o sposobach rozwijania umiejętności przewidywania zdarzeń, o tym, jak uczyć dzieci unikania kłopotów, o sposobach pomagania dzieciom w orientowaniu się, jakie zmiany są odwracalne oraz o możliwościach wykorzystywania historyjek obrazkowych.
