Słuch fonemowy – czym jest?

Słuch fonemowy odpowiedzialny jest za zdolność rozróżniania najmniejszych elementów naszej mowy. Dzięki niemu jesteśmy w stanie odróżnić od siebie np. głoski „g” od „k”, „d” od „t” . Proces kształtowania słuchu fonematycznego rozpoczyna się od między 6-12 miesiącem życia, natomiast kończy się wraz z ukształtowaniem w pełni mowy dziecka – ok. 6-7 roku życia.

Jak rozpoznać problemy ze słuchem fonematycznym?
Do trudności związanych z nieprawidłowym rozwojem słuchu fonematycznego zaliczamy:
– utrudnienia w odbiorze mowy
– problemy ze zrozumieniem bardziej złożonych komunikatów
– trudności w zapamiętywaniu długich wyrazów oraz zdań
– ubogie słownictwo
– opóźniony rozwój mowy
– problemy z różnicowaniem słów podobnych do siebie
– trudności w odpowiednim ułożeniu narządu mowy do wypowiadania konkretnych głosek
– wady wymowy
– trudności w tworzeniu zdań zarówno pisemnych jak i ustnych
– problemy związane z analizą i syntezą sylab i głosek w wyrazach
– trudności związane z nauką dni tygodnia, miesięcy, tabliczki mnożenia

Jak postępować w przypadku zaburzenia słuchu fonemowego?

Kiedy zaobserwujesz ww. trudności dziecka, zarówno w szkole jak i w domu wykonaj profilaktyczne badania słuchu dziecka, aby mieć pewność, czy zaburzenia te, nie są wynikiem nieprawidłowości związanych ze słuchem fizycznym. Jeśli jednak mamy do czynienia z zaburzeniami słuchu fonemowego należy skonsultować się z logopedą, aby dobrać odpowiednie ćwiczenia, które będą korygować braki dziecka w rozwoju mowy.

Słuch fonemowy – ćwiczenia praktyczne.
Słuch fonemowy można wzmacniać poprzez:
– uczenie dziecka rozpoznawania dźwięków wydawanych przez samochody, instrumenty, zjawiska pogodowe etc.
– uczenie dziecka rozpoznawania natężenia tych dźwięków, tj. głośnych, cichych, umiarkowanych
– wprowadzenia zabaw związanych z powtarzaniem rytmu
– podkreślania w tekstach wyrazów z głoskami syczącymi (s,z,c,dz), szumiącymi (sz,ż,cz,dż) oraz ciszącymi (ś,ć,ź,dź)
– różnicowanie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych
– łączenie ze sobą wyrazów rymujących się
– dzielenie wyrazów na sylaby
– segregowanie wyrazów pod względem ich długości

Doskonalenie pamięci słuchowej

Kiedy dziecko opanuje umiejętność odróżniania od siebie poszczególnych głosek, należy następnie doskonalić pamięć słuchową dziecka.
Można to robić poprzez:
– proszenie dziecka, aby własnymi słowami opisywało wskazane przedmioty
– zachęcanie go do tworzenia własnych, dłuższych wypowiedzi na tematy mu znane, tj. zajęcia szkolne
– słuchanie baśni, opowiadań oraz udzielanie odpowiedzi na pytania z nimi związane
– rysowanie obrazków na podstawie podanej instrukcji słownej

Beata Taurogińska