Psychologia i pedagogika przełomu XIX i XX wieku chętnie korzystały z nowych zdobyczy nauki w postaci narzędzi badawczych: tabel, statystyk, danych dotyczących profilaktyki zapadania na choroby związane ze złą postawą ciała czy złymi warunkami otoczenia, w którym wzrastają dzieci. Maria Montessori jako przedstawicielka pedagogiki naukowej zbierała pomiary, tworzyła kartoteki na temat dzieci i ich rodzin, robiła wykresy aktywności dzieci. (…) Zamierzała w swoim pierwszym przedszkolu wykorzystać zebrane informacje o wychowankach do szerszych badań socjologicznych nad rodziną.
(…) Przywiązywanie wagi przez Montessori do gromadzenia danych o wychowankach przy pomocy miarki i wykresów uległo zmianie po pierwszych doświadczeniach w przedszkolu Casa dei Bambini, założonym w rzymskiej dzielnicy dla ubogich. Po pewnym czasie obserwacji zauważyła, że dzieci zmieniają swoje zachowanie. Prócz postępów w nauce zaczynają działać w sposób uporządkowany, odkładają na miejsce zabawki, koncentrują się na pracy, dbają o salę. Przejawiają też chęć do współdziałania. Montessori zauważyła też, że dzieci zachowują się w ten sposób w sali bez względu na to, czy nauczycielka jest z nimi, czy nie. Oznaczało to, że dzieci są w stanie osiągnąć wewnętrzną dyscyplinę bez przyzwyczajania ich do systemu nagród i kar.

W artykule przeczytamy o proponowanych w ramach Edukacji Montessori dwojakiego rodzaju metodach obserwacji, a także o wadze prowadzenia nauczycielskich obserwacji dla rozwoju dziecka.