(…) Celem niniejszego opracowania było zwrócenie uwagi na fakt, że zainteresowanie mediami we współczesnym świecie jest zjawiskiem ogólnocywilizacyjnym, niestawiającym granic, dotyczą¬cym nawet małych dzieci, od noworodka po przedszkolaka, które w tym artykule uczyniłam podmiotem i obiektem zainteresowania. Moim zdaniem dzieci – podobnie jak dorośli – potrafią bardziej lub mniej skutecznie walczyć o dostęp do mediów, jako istotnych dla nich obiektów i narzędzi poznania. Zanim przejdę do ukazania problemu, którym chciałabym się podzielić, spróbujmy na wstępie wyjaśnić takie terminy, jak: przestrzeń medialna, ikonosfera oraz logosfera. Zacznijmy od pojęcia „przestrzeń”. Otóż przestrzeń, najogólniej ujmując, jest elementarnym składnikiem tożsamości człowieka [Samborska 2014, s. 322]. Bywa definiowana jako poczucie miejsca, które jest nasycone ludzkim doświadczeniem. Poczucie to dookreśla¬ją znaczenia o charakterze społecznym, kulturowym, a nawet związane z pełnioną funkcją lub rolą społeczną. Przestrzeń pró¬buje się utożsamiać z obszarem nieograniczonym lub trójwymiarowym; uważa się ją za trudną do zdefiniowania kategorię pojęciową, najczęściej niedookreśloną, często charakteryzowa¬ną opisowo (np. przestrzeń zamknięta, rozległa, niedostępna bądź pusta). Bywa też definiowana jako miejsce wypełnione zbiorem dowolnych obiektów pozostających w pewnych rela¬cjach [Włodarczyk 2001, s. 781]. Termin ten jest więc ujmo¬wany i rozpatrywany z różnych perspektyw (np. z perspektywy topograficznej, społecznej, historycznej, religijnej czy pedago¬gicznej). Z perspektywy pedagogicznej przestrzeń zawsze wy¬stępuje wspólnie z wątkiem humanistycznym, wypełnionym treścią będącą wytworem społecznego procesu historycznego i indywidualnej aktywności człowieka (w naszym przypadku małego dziecka) – jako osoby poznającej i „uczącej się świata” (np. uczącej się postrzegania rozlicznych jego elementów, roz¬poznawania i identyfikacji obiektów, ich różnicowania ze wzglę¬du na określone cechy). Dziecko, mimo ograniczeń wynikają¬cych z wieku i braku życiowych doświadczeń, może rozwijać swoją aktywność na miarę posiadanych możliwości i potrzeb. Jest w stanie (czasem z niewielką pomocą najbliższych) poszu¬kiwać związków i relacji z otoczeniem, zwykle nie poprzesta¬jąc na jednostkowym (pojedynczym) obiekcie poznania, jakim najczęściej jest dla niego matka (dokładająca wszelkich starań, by tę nawet najbardziej ograniczoną, fizyczną przestrzeń swo¬jego dziecka, przestrzeń jego życia i rozwoju, zapełnić wielo¬ma ciekawymi obiektami świata, aktywizującymi je i inspirują¬cymi do działania). Tak postrzegana przestrzeń odnosi się do miejsc, w których usytuowane są obiekty stanowiące odbicie osobistych doświadczeń ludzi z nią związanych. Ich stosu¬nek do obiektów znajdujących się w danym miejscu wyraźnie informuje otoczenie o tym, które z tych elementów mają dla nich jakieś znaczenie, a które nie. Przestrzeń ujmowaną z per¬spektywy pedagogicznej będziemy więc odnosić do miejsc, w których usytuowane są rozmaite obiekty (tzw. obiekty przej¬ściowe), stanowiące odbicie osobistych doświadczeń, które dla małego dziecka, jako działającego podmiotu, mają istotne znaczenie. W omawianym aspekcie pedagogicznym przestrzeń jest doświadczana i przeżywana jako rodzaj mikroprzestrzeni, skonsolidowanej ze zbiorowością wspólnych elementów nace¬chowanych symbolicznie, dzielonych z innymi osobami. Yi-Fu Tuan [1987, s. 29] wyróżnia trzy typy przestrzeni: mityczną, pragmatyczną i abstrakcyjną (konceptualną), które mogą się na siebie nakładać. Rozpoznawanie przestrzeni i jej ocena z punktu widzenia funkcji (do czego i komu może ona służyć) są możliwe dzięki sprawności ciągle rozwijającego się intelektu ludzi i na¬bywanym przez nich doświadczeniom. Przedmiot znajdujący się w przestrzeni lub samo miejsce jego usytuowania w tejże przestrzeni – jak zauważa wspomniany autor – zyskuje real¬ność tylko wtedy, gdy jest doświadczany w sposób racjonalny i kompleksowy wszystkimi zmysłami (a więc poznawany poli¬sensorycznie). Kategorie przestrzeni i miejsca, jak się okazuje, są głównymi składnikami świata dziecka niezależnie od jego wieku i stanu rozwoju. Owe kategorie tworzą tzw. przestrzeń rozwoju, która obejmuje dwa podsystemy: otoczenie fizyczne, czyli bezpośredni kontakt z przedmiotami, np. dostępnymi dziec¬ku zabawkami, oraz otoczenie społeczne, czyli kontakt dziecka z ludźmi, z osobami dla niego znaczącymi.